OZ 2008/4

186 ORGANIZACIJA ZNANJA 2008, LETN. 13, ZV. 4 novosadski industrijalac, dr Dunđerski, kupio od prvog vlasnika ove biblioteke, Petra Stojadinovića. Njegove beleške ostale su na mnogim knjigama, a poneke od njih, pogotovo na starim knjigama, od dragocene su po- moći za razumevanje, a naročito za datiranje tih dela. Među mnogim vrednim i retkim knjigama, u ovoj biblio- teci se nalazi i 11 štampanih srbulja iz 16. veka – Četvo- rojevanđelje Trojana Gundulića iz 1552. g. i Četvoroje- vanđelje jermonaha Mardarija iz Mrkšine crkve iz 1562. godine; 7 rukopisnih srbulja iz perioda od 16. do 18. veka od kojih je najstariji Minej za april igumana Pavla iz 1541. g; 2 štampana odlomka iz 15. i 16. veka, prvi je odlomak iz najstarije ćirilično štampane knjige, Ok- toiha, iz 1494. godine. Biblioteka Gedeona Dunđerskog sadrži i mnoge druge retke i vredne knjige iz 18. i prve polovine 19. veka, no njena posebnost su časopisi i dru- ga stara periodika, koju je danas teško naći u kompletu u drugim bibliotekama. Među njima su časopisi: Otadž- bina, Javor, Danica, Brankovo Kolo, Bosanska vila te izdanja Matice srpske, Srpske akademije nauka, društva Sv. Sava i sl. Dokumenta, koja svedoče o načinu na koji je ova izuzet- na zbirka postala deo fonda Univerzitetske biblioteke, govore o velikoj svesti srpskog građanskog društva za brigu o nacionalnoj kulturi i narodnoj prosvećenosti. Tokom prikupljanja sredstava za nabavku ove zbirke, u koju je bio ukljucen i Mihajlo Pupin, Stojadinovićevu biblioteku je otkupio dr Dunđerski i poklonio je Univer- zitetu. Preuzevši biblioteku, upravnik Džonić je rekao da će biblioteku “čuvati u celini pod njegovim uvaženim imenom, i pokazivaće svakom posetiocu kao ogroman dar jednog velikog dobrotvora Univerziteta, nauke i naše omladine”. 3 Biblioteku Luke Ćelovića Univerzitetska biblioteka je primila 1930. godine. Nju čine knjige iz privatne bibli- oteke največeg dobrotvora Beogradskog univerziteta, zajedno sa dva bibliotečka ormana u kojima je bibliote- ka čuvana. Luka Ćelović je posle Miše Anastasijevića zapamćen u istoriji Beogradskog univerziteta kao njen najveći dobrotvor. Prvu zadužbinu osnovao je 1926. go- dine pri Univerzitetu i poimenovao je “Zadužbina Luke Ćelovića-Trebinjca, beogradskog trgovca”. Narednu je osnovao 1928. godine pod imenom “Zadužbina Luke Ćelovića-Trebinjca u korist Akademskog pevačkog društva Obilić”. Posle njegove smrti, 1929. godine, kao izraz njegove želje, od sve njegove imovine je osnovana zadužbina kojoj je priključena i njegova privatna biblio- teka. Pored njegove privatne biblioteke, koja je postala jedna od zbirki Univerzitetske biblioteke, zadužbinski Odbor je za nabavku novih knjiga, redovno izdvajao iz- vesnu sumu novca. Knjige, nabavljene tim novcem, bile su deo osnovnog fonda biblioteke. Pored velikih sredstava koja je Karnegi fondacija dala za gradnju Univerzitetske biblioteke i nabavku knjižnog fonda, Institut koji nosi njegovo ime poslao je 1927. go- dine Univerzitetskoj biblioteci sve knjige iz svojih edi- cija. Ovaj poklon, uz sve knjige koje je Karnegi institut iz Vašingtona nastavio redovno da šalje Univerzitetskoj biblioteci, oblikovao je posebnu biblioteku koja nosi ime tog velikog dobrotvora mnogih svetskih biblioteka. Biblioteka Joce Vujića (ПБ10), po svom obimu, a pre svega po svom značaju i broju starih i retkih knjiga u njoj, navrednija je posebna biblioteka Univerzitetske bi- blioteke. Biblioteka obuhvata oko 10.000 knjiga i časo- pisa dragocenih za istraživače srpske kulture i književ- nosti. Među brojnim starim i retkim knjigama iz 16, 17, i 18. veka nalaze se Služabnik iz 1519. godine, štampan u štampariji Božidara Vukovića u Veneciji, Kristijada Junija Palmotića, Rim, 1670. godine, prvi srpski bukvar iz 1739. godine, te prvi srpski časopis “Slaveno-Serbski Magazin” iz 1768. godine. Prilikoma prijem ovog lega- ta, Biblioteka se obavezala da će se on čuvati kao zaseb- na celina pod nazivom “Biblioteka Joce Vujića iz Sente” i da će se sa njom postupati prema želji darodavca. Biblioteka Slobodana J. Jovanovića (ПБ11) nazvana je po konzulu kraljevine Jugoslavije u San Francisku, tragično preminulom 1932. godine. Biblioteka obu- hvata njegovu ličnu biblioteku, kao i ličnu biblioteku njegovog oca, darodavca ove biblioteke. Biblioteka je primljena 1933. godine i brojala je oko 4.500 naslova, među kojima je dosta retkih školskih knjiga, prvih iz- danja klasičnih domaćih i svetskih pisaca, te enciklope- dijskih i rečničkih izdanja. Tri godine nakon smrti sina, otac Slobodana Jovanovića je pri Srpskoj književnoj zadruzi osnovao fond, obavezavši SKZ da iz dobiti tog fonda godišnje uplaćuje Univerzitetskoj biblioteci 2.000 dinara, za obnavljanje i održavanje biblioteke Slobodana J. Jovanovića. Pored ove obaveze, SKZ se obavezao i na redovno besplatno slanje svih svojih novih izdanja Uni- verzitetskoj biblioteci, pa se tako ova biblioteka do rata konstantno uvećavala. Tokom 1938. godine, Univerzitetska biblioteka je za- hvaljujući Zadužbini Luke Ćelovića dobila još jednu izuzetno vrednu biblioteku. To je bila biblioteka Stojana Novakovića, poznatog srpskog naučnika i političara, upravnika Narodne biblioteke, koju su njegovi naslednici dali na prodaju. Obrazlažući razloge za kupovinu, stručna komisija Zadužbine je navela da “biblioteku treba ot- kupiti iz sledećih razloga: 1) što je pripadala jednom vrlo istaknutom naučniku i javnom radniku, koji se bavio na- šom nacionalnom naukom u svom njenom obimu, i koji je, pored toga, bio u zavidnoj mogućnosti da kompletira i kupovinama i dedikacijama; 2) što se u njoj nalazi ve- liki broj retkih publikacija i 3) što su privatne biblioteke