OZ 2014/1

M T 13 ORGANIZACIJA ZNANJA 2014, LETN. 19, ZV. 1 elektronskih informacionih izvora, kao što su baze podataka s punim tekstom, bibliotečki katalozi, baze e-časopisa, servisi elektronskih knjiga, web pretra- živači itd. U metapretraživač uključen je povezivač OpenURL koji korisniku nudi dodatne funkcije, kao što su pristup punom tekstu, pristup podacima o fondu biblioteke, prijenos zapisa u referensne servise, pretra- živanje u web pretraživačima, prikaz kataloga e-časo- pisa itd, • Digitalna biblioteka Univerziteta u Mariboru (DKUM, 2013), koja je jedinstvena ulazna tačka za pristup elektronskim informacionim izvorima koji nastaju na Univerzitetu u Mariboru ili se kupuju za potrebe na- učno-istraživačke, stručne i umjetničke djelatnosti na Univerzitetu u Mariboru. DKUM je osnova pilotskog uspostavljanja nacionalne infrastrukture otvorenog pristupa zaključnom dijelu studija i objava istraživača ostala tri univerziteta u Sloveniji. Nakon katalogizaci- je štampanog oblika zaključnog dijela studija, podaci iz zapisa COBISS.SI prenose se u repozitorijum uni- verziteta i na taj način bogate metapodatke elektron- skog oblika zaključnog dijela u repozitorijumu. • web portal BIBLOS (2013) koji će od 1.7.2013. godi- ne omogućavati pristup elektronskim knjigama slove- načkih izdavača preko elektronskih uređaja (e-čitači, tableti, pametni telefoni i računari). Istovremeno će biti omogućena pozajmica elektronskih knjiga na slo- venačkom jeziku. Pojedine biblioteke u sistemu COBISS pune svoje repozi- torijume zapisima, odnosno omogućuju neposredan pri- stup svojim lokalnim bibliografsko-kataloškim bazama, odnosno zapisima, preko svojih informacionih sistema, kao što su: • Megaiskalnik NUK (MNUK, 2013) koji korisni- cima NUK omogućuje istovremeno pretraživanje bibliografskih podataka, punih tekstova elektronskih časopisa i elektronskih knjiga iz zbirki brojnih po- nuđača (EBSCOHost, ScienceDirect, Web of Science, JSTOR, EMERALD, SAGE itd.), takođe i dLiba i kataloga NUK. • Biomedicina Slovenica (IBMIBS, 2013) koja služi za pretraživanje stručne i naučne literature iz oblasti biomedicine. Baza obuhvata bibliografske podatke o objavama iz oblasti biomedicine u Sloveniji i objava- ma slovenačkih autora. Uključuje podatke o knjigama, poglavljima iz knjiga, člancima iz slovenačkih nauč- nih i stručnih časopisa, radovima iz zbornika raznih savjetovanja, disertacijama i magistarskim radovima, istraživačkim izvještajima itd. Podaci postoje od 1986. godine naovamo. Slika 1: Povezivanje COBISS-a sa različitim inf. sistemima BAZE PODATAKA O ^LANOVIMA BIBLI- OTEKA Većina biblioteka u sistemu COBISS.SI izvodi i automa- tizovanu pozajmicu za svoje članove, tako da zbog te, veoma značajne lokalne funkcije, nastaju baze podataka o članovima, baza podataka o pozajmljenoj građi, zajednič- ke baze o članovima, npr. univerzitetskih biblioteka itd. Budući da slovenačke biblioteke svojim korisnicima nude brojne informacione servise koji traže, odnosno omo- gućuju personalizaciju, obavezna je prijava korisnika. Zato je najjednostavnije upotrebiti već sakupljene i uređe- ne podatke iz baza podataka koje se formiraju za eviden- ciju članova u biblioteci sa sistemom COBISS/Pozajmica. Tako je već godinama ustaljena praksa da se autentifikaci- ja (ko sam? – dakle, korisničko ime i šifra) i autorizacija (šta sam i šta smem da radim? – dakle, dodatni podaci o članu) odvijaju preko imenika korisnika biblioteke (lo- kalne baze njenih članova), koje biblioteke formiraju za automatizovanu pozajmicu u sistemu COBISS.SI. Slično kao kod bibliografsko-kataloških baza podataka, povezivanje s bazama podataka članova izvodi se na više načina. S obzirom na to da nam je za povezivanje sa informacionim servisima potreban i mehanizam za autentifikaciju, povezivanje COBISS/Pozajmice i poda- taka koji se tamo formiraju dugo godina se zasnivalo na tzv. SIP2 (2013), koji predstavlja protokol za razmjenu podataka između baze podataka članova biblioteke i in- formacionih sistema sa svojim najrazličitijim servisima. Posljednjih godina zamjenjuje ga protokol za autentifi- kaciju informacione usluge LDAP (2013) – Lightweight Directory Access Protocol sa SSL (Secure Sockets Layer) koji obezbjeđuje i sigurnost ličnih podataka koju određuje Zakon o zaštiti o ličnih podataka (ZVOP). Zato, u Izumu podržavamo upotrebu tog mehanizma za autentifikaciju informacionih servisa sa COBISS/Pozajmicom i svu au- tentifikaciju izvodimo preko Izumovog LDAP servera. Pero Šobot, Davor Šoštarič, Miran Petek: POVEZIVANJE BAZA I SERVISA SISTEMA COBISS.SI ...